Fizika oko nas
Fizika oko nas 4
udžbenik fizike u četvrtom razredu gimnazije
Udžbenik
Školska Knjiga
HR-SKOL-FON4F-2037 - Izdanje 1,
2021
Stranica 276
Autori: Vladimir Paar, Anica Hrlec, Melita Sambolek Karmena Vadlja Rešetar
-
PREDGOVOR
-
VODIČ KROZ UDŽBENIK
-
1. ELEKTROMAGNETSKI VALOVI
- 1.1. IZVOR ELEKTROMAGNETSKIH VALOVA 14
- 1.2. SPEKTAR ELEKTROMAGNETSKIH VALOVA 18
- Brzina elektromagnetskih valova 19
- 1.3. VRSTE I PRIMJENA ELEKTROMAGNETSKIH VALOVA 22
- Radiovalovi 22
- Mikrovalovi 24
- Infracrveno (toplinsko) zračenje 25
- Svjetlost 25
- Ultraljubičasto zračenje 26
- Rendgensko zračenje 26
- Gama-zračenje 27
-
2. VALNA OPTIKA
- 2.1. INTERFERENCIJA SVJETLOSTI 34
- Teorije o prirodi svjetlosti 34
- Huygensovo načelo 35
- Interferencija svjetlosnih valova jednakih valnih duljina 36
- Nekoherentna i koherentna svjetlost 38
- Interferencija svjetlosti na dvjema pukotinama – Youngov pokus 42
- Interferencija na tankim listićima 45
- 2.2. OGIB SVJETLOSTI 51
- Ogib na pukotini 51
- Optička rešetka 55
- 2.3. POLARIZACIJA SVJETLOSTI 59
- Polarizirani valovi na užetu 60
- Polarizirana i nepolarizirana svjetlost 61
-
3. TEORIJA RELATIVNOSTI
- 3.1. GALILEIJEVA RELATIVNOST 70
- Galileijeve transformacije koordinata 72
- Galileijevo pravilo zbrajanja brzina 73
- Michelson-Morleyev pokus 74
- 3.2. EINSTEINOVA RELATIVNOST 76
- Einsteinovo zbrajanje brzina 79
- Lorentzova transformacija koordinata 81
- 3.3. RELATIVNOST ISTODOBNOSTI 84
- Relativističko usporenje vremena 86
- Izvod izraza za vremensku dilataciju 88
- Primjeri usporenja vremena 90
- Relativističko skraćivanje duljina 91
- 3.4. RELATIVISTIČKA DINAMIKA 95
- Relativistička količina gibanja 95
- Relativistička kinetička energija 96
- Ukupna relativistička energija i energija mirovanja čestice 98
-
4. VALNO ČESTIČNA SVOJSTVA ELEKTROMAGNETSKOG ZRAČENJA
- 4.1. FOTOELEKTRIČNI UČINAK 106
- Energija vezanja slobodnih elektrona u metalu 106
- Što je fotoelektrični učinak? 107
- Einsteinova teorija fotoelektričnog učinka 109
- Einsteinova jednadžba fotoelektričnog učinka 110
- Granična frekvencija 112
- 4.2. PRIMJENE FOTOELEKTRIČNOG UČINKA 116
- Fotoelektrična ćelija 116
- Alarmni uređaj za zaštitu od provale 117
- Automatsko otvaranje i zatvaranje vrata 118
- Digitalni fotoaparati 119
- 4.3. ELEKTROMAGNETSKO ZRAČENJE – ČESTICA I VAL 120
- 4.4. ELEKTROMAGNETSKO ZRAČENJE ZAGRIJANIH TIJELA 123
- Zračenje crnog tijela 123
- Planckov zakon 126
-
5. VALNO-ČESTIČNA SVOJSTVA TVARI
-
6. POVIJEST RAZVOJA MODELA ATOMA
- 6.1. OD ANTIKE DO KRAJA 19. STOLJEĆA 148
- Antički modeli atoma 148
- Boškovićeva sila i model atoma 149
- Lavoisierov kemijski element 150
- Daltonov kemijski atom 151
- Davy-Faradayeva ideja o električnom naboju u atomu 151
- Hertz-Lenardov dokaz 151
- Otkriće elektrona 152
- 6.2. THOMSONOV MODEL ATOMA 154
- Thomson-Boškovićeva kvantizacija atoma 154
- 6.3. RUTHERFORDOV MODEL ATOMA 155
- Planetarni model atoma 156
- 6.4. BOHROV MODEL ATOMA 158
- Polumjer kružne putanje elektrona u Bohrovu modelu vodikova atoma 159
- Energija elektrona u Bohrovu modelu 161
- Kvantiziranje energije u Bohrovu modelu 163
- Energije stanja i energijski spektar vodikova atoma 163
- Emisija elektromagnetskog zračenja u Bohrovu modelu 164
- Slom Bohrova modela 168
- 6.5. KVANTNOFIZIKALNI MODEL ATOMA 169
-
7. ENERGIJSKI SPEKTRI
- 7.1. EMISIJA FOTONA 174
- Emisijski spektri 177
- Energijski spektri – obilježja atoma 178
- Energijski spektri molekula, bioloških molekula, kristala, atomskih jezgara. 179
- 7.2. APSORPCIJA FOTONA 180
- Apsorpcijski spektri 181
- 7.3. PRIMJENE KVANTNE FIZIKE U KEMIJI 182
- Jednoelektronski energijski spektri i elektronske orbitale u atomima 182
- Obilježja jednoelektronskih razina 184
- Kvantni brojevi jednoelektronskih stanja 185
- Razmještaj elektrona po jednoelektronskim stanjima i Paulijevo načelo 188
- Kvantnofizikalno objašnjenje periodnog sustava kemijskih elemenata 189
- Elektronske konfiguracije u pobuđenim stanjima atoma 190
- 7.4. STIMULIRANA EMISIJA FOTONA – LASER 192
- Kako nastaje stimulirana emisija elektromagnetskog zračenja? 193
- Tipovi lasera 195
- Primjene lasera 195
-
8. ATOMSKE JEZGRE
- 8.1. GRAĐA ATOMSKIH JEZGARA 202
- Izotopi 203
- Jaka sila 204
- 8.2. NUKLEARNE REAKCIJE 206
- Jezgra-projektil i neutron-projektil 208
- Defekt mase i energija vezanja atomske jezgre 208
- Srednja nukleonska masa m 209
- Nuklearna dolina 210
- 8.3. NUKLEARNA FISIJA 212
- Fisija urana kao izvora energije 214
- 8.4. NUKLEARNA FUZIJA 216
- Termonuklearna fuzija 217
- Fuzijska nuklearna energetika 219
- 8.5. RADIOAKTIVNOST 221
- Gama-zračenje 222
- Alfa-radioaktivnost 223
- Beta-radioaktivnost 224
- Vrijeme poluraspada 225
- 8.6. IONIZIRAJUĆE ZRAČENJE 228
- Detekcija ionizirajućeg zračenja 230
-
9. RAZVOJ SVEMIRA
- 9.1. ČETIRI OSNOVNE SILE 236
- 9.2. ELEMENTARNE ČESTICE 238
- Čestice i antičestice 239
- Elementarne čestice u standardnom modelu 240
- Kvarkovska struktura protona i neutrona 242
- Granice standardnog modela 243
- 9.3. TEORIJA VELIKOG PRASKA I NUKLEARNE EVOLUCIJE SVEMIRA 246
- 9.4. RAZVOJ ZVIJEZDA 249
- Prva faza razvoja zvijezde 249
- Druga faza razvoja zvijezde 251
- Treća faza, četvrta faza ... razvoja zvijezde 251
- Neutronske zvijezde i crne rupe 253
- Podrijetlo tvari Sunčeva sustava 254
- Rađanje novih zvijezda 256
- Tipovi zvijezda i njihova svojstva 256
- Dokazi teorije velikog praska 258
-
ODGOJNO-OBRAZOVNI ISHODI
-
KAZALO POJMOVA